دوره فلسفه هنر

کلاس:

آشنایی با مبانی زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر

توضیح کلاس:

زیبایی چیست؟ هنر چیست؟ آیا زیبایی را تنها در هنر می‌توان یافت، و آیا همه آثار هنری بهره‌ای از زیبایی دارند؟ هنرمند کیست و شأن خاصی که هنرمند در دنیای امروز دارد ناشی از چیست؟

یکی از فلاسفه بزرگ هنر در قرن بیستم می‌گوید پاسخ پرسش «هنر چیست؟» را می‌شود اینطور داد که «هنر همان چیزی است که همه می‌دانند!». او می‌گوید اگر چه به نظر می‌رسد این پاسخ خنده‌دار و ساده‌لوحانه است اما حقیقت این است که اگر کسی مطلقا هیچ چیز درباره هنر نداند امکان ندارد با فلسفه هنر بتواند پاسخی برای پرسش قدیمی از چیستی هنر بیابد. شاید اصلا بتوان پا را فراتر نهاد و ادعا کرد تلاش‌های تاکنون انجام شده برای پاسخ به این سئوال، رضایت خاطر علاقه‌مندان واقعی هنر را جلب نکرده‌اند، و فلسفه هنر در بهترین حالت پرسش‌ها را با پرسش‌هایی دیگر جایگزین کرده است. پرسش‌هایی که حالا سنجیده‌تر و آزموده‌تر از شکل خام نخستین خود هستند. در حقیقت این هنر نیست که برای معنا داشتن نیازمند فلسفه است، این فلسفه است که می‌کوشد با تلاش برای تعریف هنر، از آن شناخت حاصل کند. شناختی که ناتمام ماندنش چیزی از کار فلاسفه بزرگ نمی‌کاهد و بیش از هر چیز اثبات می‌کند ماهیت تعریف گریز هنر چگونه در تقابل با تلاش انسان مدرن برای محدود ساختن مفاهیم و به این اعتبار شناخت آن‌ها شکل می‌گیرد. مجموعه کتاب‌هایی که با عناوینی همچون مبانی زیبایی‌شناسی و آشنایی با فلسفه هنر منتشر می‌شوند معمولا سرفصل‌هایی مشترک دارند. سرفصل‌هایی که هر کدام مجموعه‌ای از پرسش‌های قدیمی در باب فلسفه هنر را پوشش می‌دهند و علیرغم پاسخ‌هایی متعددی که می‌توان برای این پرسش‌ها یافت، پرسش‌کنندگان در یک نقطه با هم تلاقی می‌کنند: همچنان که تلاش انسان برای آفرینش هنری سر باز ایستادن ندارد، اندیشیدن به هنر و مسائل مربوط به آن را نیز نقطه پایانی نیست.

سرفصل‌های ترم اول:

۱۳ جلسه، هر جلسه ۲ ساعت و نیم

مفهوم زیبایی

میمه‌سیس: تقلید یا بازنمایی

هنرمند

اثر هنری

داوری هنری

تلاش برای تعریف هنر

فرم معنادار

هنر همچون بیان خلاقانه احساس

هنر به مثابه مصداق شباهت‌های خانوادگی

نظریه نهادی

زیبایی‌شناسی و اخلاق

حکمت هنر و زیبایی در اسلام

ترم دوم: دوره تکمیلی مبانی زیبایی‌شناسی و فلسفه هنر

۱۰ جلسه، هر جلسه ۲ ساعت و نیم

سرفصل‌ها:

رویکردهای زنانه به تاریخ هنر

فمینیسم و زیبایی‌شناسی

جامعه‌شناسی هنر؛ نظریه بازتاب، نظریه شکل‌دهی

روانکاوی و هنر

مسئله اصالت

تفسیر

سیاست و زیبایی‌شناسی